Voorbeeld Positief Nee

Ury wijst op het belang van Nee zeggen. In de moderne wereld worden wij continu gebombardeerd met verzoeken, aanbiedingen, eisen en informatie. Het is onmogelijk om overal Ja op te zeggen. Als we hier even over nadenken, realiseren we ons inderdaad al snel dat Nee zeggen erbij hoort in het leven. Denk maar eens aan de volgende voorbeelden:

• Nee zeggen als leraar zegt tegen een leerling die de orde verstoort in de klas,

• Nee als leverancier tegen een opdrachtgever omdat u niet aan de eis van de opdrachtgever wilt of kunt voldoen,

• Nee zeggen tegen een uitnodiging om ergens mee naar toe te gaan omdat u geen tijd of zin hebt,

• Nee zeggen tegen een sollicitant die niet aan de functie-eisen voldoet,

• Nee zeggen als manager tegen een medewerker die vraagt mee te mogen doen aan een training die niet relevant is voor het werk dat hij doet,

• Nee zeggen tegen een collega die u vraagt om werk van hem over te nemen terwijl u het te druk hebt met uw eigen werk,

• Nee zeggen tegen een verzoek om iets tegen een lager tarief te komen doen dan het tarief dat u zelf hebt gekozen,

• Nee zeggen tegen een telemarketier die u ongelegen belt over een product dat u niet interesseert.

Hoe positief Nee zeggen werkt, legt Ury uit in zijn nieuwe boek De kracht van Nee! (Ury, 2007). Het positieve Nee is uit te leggen aan de volgende sequentie: Ja!-Nee-Ja? Wat dat betekent wordt hieronder uitgelegd. Ury stelt dat om een positief Nee te uiten je eerst je onderliggende belangen, behoeften en waarden moet ontdekken. Deze onderliggende positieve zaken noem Ury het onderliggende Ja! Door dit onderliggende Ja! Expliciet te maken kunnen we ons Nee baseren op waar we vóór zijn. Vervolgens verwoord je je Nee duidelijk en respectvol. Nadat je je Nee hebt geuit breng je je Ja? naar voren. Dit Ja? is een uitnodiging tot een andere oplossing, een alternatief voorstel. Hieronder staat een kort voorbeeld van een gesprekje waarin positief Nee wordt gezegd.

Marijke: Jim, zou jij in je toespraak over resultaatgericht leidinggeven op ons congres ook even de relatie tussen jouw onderwerp en het model van Stephen Covey? Dat onderwerp leeft erg binnen onze organisatie.

Jim: Het lijkt me niet zo verstandig om te doen Marijke. Ik heb gehoord dat dat onderwerp leeft binnen jullie organisatie, dus ik kan me je vraag voorstellen maar ik ben zelf niet zo goed thuis in dat onderwerp. Voor mij is het belangrijk om me in mijn presentatie te richten op die dingen waar ik echt verstand van heb. Dan weet ik waar ik het over heb en dan kan ik met geloofwaardigheid mijn verhaal doen. Mijn ervaring is dat dat voor mij het beste werkt.

Marijke: Oh.. ja …. daar zit wel wat in ….. Ja … waarom het me wel leuk leek is omdat de mensen in zaal inderdaad erg met Covey’s gedachtegoed bezig zijn en het lijkt me voor hen wel nuttig om de relatie tussen jouw onderwerp en Covey te zien.

Jim: Kan ik me voorstellen … Wat vind je van de gedachte om henzelf eens uit te nodigen om met elkaar te bespreken wat de relatie tussen mijn verhaal en het model van Covey is?

Marijke: (denkt een paar seconden na) … Ja, misschien is dat eigenlijk nog veel leuker ook. Dan worden ze zelf ook gestimuleerd om er eens goed over na te denken. Prima idee!

Training oplossingsgericht werken